Ως comedowns, ή «κατεβάσματα» με μία κυριολεκτική μετάφραση, ορίζουμε τις διαφορετικές επιδράσεις που έχει μία ουσία στον οργανισμό από τη στιγμή που ξεκινάει και τον «αφήνει», αφού δηλαδή περάσει το peak της δράσης της και ξεκινήσει σταδιακά να αποβάλλεται από τον οργανισμό. Οι επιδράσεις και τα μετέπειτα συναισθήματα διαφέρουν από ουσία σε ουσία και από οργανισμό σε οργανισμό και μπορεί να κρατήσουν από ώρες μέχρι και μέρες. Το πιο γνωστό σε όλους μας comedown είναι το hangover από τη χρήση αλκοόλ. Τα πιο πολυσυζητημένα comedowns πέρα από αυτό είναι εκείνα του MDMA, άλλων διεγερτικών όπως η crystal meth, και των ψυχεδελικών ουσιών. Παρακάτω θα περιγράψουμε ορισμένα από τα συμπτώματα και θα προσπαθήσουμε να παραθέσουμε έναν σύντομο οδηγό για το πώς να φροντίσεις τη σωματική και ψυχική σου υγεία τις επόμενες μέρες μετά το partying.
Τι είναι ακριβώς;
Τα comedowns προκύπτουν από δύο βασικούς παράγοντες, τη σωματική κόπωση που προκαλείται από το πλαίσιο του πάρτι και από την επίδραση που έχει η ίδια η ουσία στον οργανισμό του ατόμου. Η κατανόηση των παραγόντων αυτών θα σε βοηθήσει περισσότερο στη διαχείριση της επόμενης μέρας μετά το έντονο partying.
Αρχικά, το πλαίσιο του πάρτι κουράζει το σώμα, διότι σημαίνει έλλειψη ύπνου, περιορισμένο φαγητό, χορό και υψηλές θερμοκρασίες. Για παράδειγμα, ορισμένα κοινά συμπτώματα του comedown, όπως είναι το άγχος και η παράνοια, εντείνονται από την έλλειψη ύπνου. Είναι απόλυτα φυσιολογικό η σωματική κόπωση που προκύπτει από το partying να σου εντείνει το comedown, και με το που ο οργανισμός σου επανέλθει στα φυσιολογικά του επίπεδα μετά από ξεκούραση, ηρεμία, καλό φαγητό και ύπνο, θα αποσυρθεί και η επίδραση της σωματικής κόπωσης στο comedown.
Ο δεύτερος παράγοντας που δημιουργεί τα comedowns είναι ο τρόπος λειτουργίας της ουσίας μέσα στον εγκέφαλό μας. Δε θα σε κουράσουμε με πολλή βιολογία, αλλά θα καταγράψουμε μερικά βασικά πράγματα για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος συντίθεται από κύτταρα που ονομάζονται νευρώνες, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ουσιών που εκκρίνουν, οι οποίες ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Ορισμένες πιο γνωστές που πιθανόν να έχεις ακούσει και ανήκουν σε μία συγκεκριμένη κατηγορία, είναι η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη. Οι περισσότερες ψυχοδραστικές ουσίες, με μερικές εξαιρέσεις όπως αλκοόλ και κεταμίνη, λειτουργούν επιδρώντας στον τρόπο λειτουργίας αυτής της συγκεκριμένης κατηγορίας νευροδιαβιβαστών, με αποτέλεσμα να αλλάζουν και τη συμπεριφορά των νευρώνων. Χάρη σε αυτή την αλληλεπίδραση οι ουσίες έχουν τόσο τις ευχάριστες επιδράσεις τους, όσο και τις δυσάρεστες επιπτώσεις του comedown, αλλά και πιο μακροπρόθεσμες δυσάρεστες επιδράσεις που περιγράφονται σε άλλα άρθρα.
Συμπτώματα
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, το κάθε comedown διαφέρει από ουσία σε ουσία, από οργανισμό σε οργανισμό και από συνθήκες σε συνθήκες. Ωστόσο, θα προσπαθήσουμε εδώ να καταγράψουμε μερικούς κοινούς τόπους μεταξύ των comedowns, και να τα συγκεκριμενοποιήσουμε παρακάτω.
Ο γενικότερος κανόνας που χαρακτηρίζει τα περισσότερα comedowns έχει δύο άξονες, έναν σωματικό και έναν ψυχικό. Ο πρώτος άξονας είναι ότι, όσο λιγότερο έχεις φάει και κοιμηθεί, όσο μεγαλύτερη ποσότητα ουσίας έχεις πάρει και όσο περισσότερες ουσίες έχεις αναμείξει, το comedown σου θα είναι πιο δύσκολο. Ο δεύτερος άξονας είναι ότι, αν κατά τη διάρκεια του partying σου εκτέθηκες σε στρεσογόνους παράγοντες, για παράδειγμα άτομα ή καταστάσεις που σε αγχώνουν, ίσως στο comedown σου διαχειριστείς πιο δυσάρεστα συναισθήματα.
Ορισμένα κοινά συμπτώματα που μπορεί κανείς να εκδηλώσει σε comedowns από διάφορες ουσίες είναι η σωματική κόπωση, οι πονοκέφαλοι, η αδυναμία συγκέντρωσης, πιθανά έλκη στο στόμα αν η ουσία έχει καπνιστεί και πόνοι στο στομάχι. Συχνά επίσης είναι τα συναισθήματα άγχους ή και θλίψης.
Τι να κάνω;
Δυστυχώς, το να αποφύγεις εξ ολοκλήρου τα comedowns είναι δύσκολο άπαξ και μπεις στη διαδικασία χρήσης μίας ουσίας. Θα σου είναι όμως πιο διαχειρίσιμα εάν αφήνεις μεγάλα χρονικά διαστήματα ανάμεσα στα sessions χρήσης και περιορίζεις την ποσότητα που λαμβάνεις. Βοηθάει επίσης να πίνεις νερό και να τρως ανά 3 ώρες ένα σνακ, ακόμα και αν δεν πεινάς, ώστε να αναπληρώνεις τις θρεπτικές ουσίες που χάνεις και να ενυδατώνεσαι, ώστε να αποβάλλεις γρηγορότερα τις τοξίνες.
Δύο χρήσιμες στρατηγικές που μπορείς να εφαρμόσεις για να είναι όσο το δυνατόν ηπιότερο το comedown σου είναι οι εξής:
- να προγραμματίζεις την έξοδό σου ώστε να μην επηρεάζει άλλους τομείς της ζωής σου, και
- να βάζεις εσύ συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα στην έξοδό σου.
Με βάση την πρώτη στρατηγική, είναι πολύ πιο βοηθητικό για εσένα να κανονίζεις έτσι το partying σου ώστε να μην αποτελέσει εμπόδιο σε άλλες σημαντικές υποχρεώσεις στην εργασία σου ή στην κοινωνική σου ζωή. Αν είναι εφικτό, θα σε βοηθήσει ίσως και να πάρεις μερικές ημέρες άδειας, ώστε να μπορείς να ανακάμψεις με τους ρυθμούς σου, να μην επηρεάσεις την απόδοσή σου και να μην πιέσεις τον οργανισμό σου περαιτέρω. Όσον αφορά τη δεύτερη, λειτουργεί εξίσου ευεργετικά να βγάζεις ένα πρόγραμμα και να εμμένεις σε αυτό, ώστε να μπορείς να έχεις τον έλεγχο της διασκέδασής σου και να περιορίσεις την ποσότητα ουσιών που θα λάβεις. Αν, για παράδειγμα, έχεις προαποφασίσει ποια στιγμή της βραδιάς θα είναι η τελευταία φορά που θα κάνεις χρήση, ή ποια ώρα περίπου υπολογίζεις να προσπαθήσεις να κοιμηθείς, θα μπορέσεις πολύ καλύτερα να οριοθετήσεις την έξοδό σου και να «προλάβεις» το δυσάρεστο comedown.
Υπάρχουν, ωστόσο πράγματα που μπορείς να κάνεις για να μπορέσεις να τα περάσεις όσο το δυνατόν πιο ευχάριστα.
1. Αρχικά, το πρώτο συστατικό της αυτοφροντίδας είναι να επιτρέψεις στο σώμα σου να ανακάμψει και να επανέλθει στους κανονικούς ρυθμούς του. Προσπάθησε την επόμενη μέρα να πας για ύπνο στη συνηθισμένη σου ώρα και να αναπληρώσεις τις βιταμίνες σου με συχνά και θρεπτικά γεύματα. Προτίμησε φρούτα και λαχανικά για αναπλήρωση βιταμινών και φαγητά με αρκετούς υδατάνθρακες για ενέργεια. Κατανάλωσε, επίσης, άφθονο νερό για να βοηθήσεις τον οργανισμό σου να αποτοξινωθεί γρηγορότερα. Υπάρχουν και ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα τα οποία ενδέχεται να βοηθήσουν, όπως οι ηλεκτρολύτες και η βιταμίνη C, ή ακόμα και συμπλήρωμα μελατονίνης ή και βαλεριάνας, για να σου έρθει η επιθυμία για ύπνο. Τα παραπάνω σκευάσματα δε χρειάζονται φαρμακευτική συνταγή ή ιατρική συμβουλή, αλλά φρόντισε να ακολουθήσεις τις οδηγίες του πακέτου.
2. Το δεύτερο σημαντικό συστατικό είναι να φροντίσεις την ψυχική σου υγεία. Αν το χρειάζεσαι, προσπάθησε να συναναστραφείς με φίλους, ακόμα και με αυτούς που βγήκες το προηγούμενο βράδυ. Δοκίμασε να βγεις έξω να κάνεις μία βόλτα για καθαρό αέρα, η κινητοποίηση και η σωματική άσκηση βοηθούν περισσότερο σε σχέση με την αδρανοποίηση. Αν σε βοηθάει, μπορείς να κανονίσεις και από πριν με τους φίλους σου για το τι θα κάνετε την ημέρα του comedown. Προσπάθησε να επαναφέρεις τη ρουτίνα σου όσο το δυνατόν περισσότερο.
Για περισσότερα tips δες εδώ.
Συγκεκριμένα είδη comedowns
Διεγερτικά
Όπως όλα τα comedowns, τα comedowns των διεγερτικών εξαρτώνται κατά πολύ από την ποιότητα και την ποσότητα της ουσίας που θα καταναλωθεί. Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν αϋπνία, απώλεια όρεξης, χαμηλή διάθεση και αδυναμία συγκέντρωσης. Περιλαμβάνουν επίσης και μυϊκά συμπτώματα, όπως σφίξιμο, τρέμουλο και σπασμούς. Είναι εύκολο κανείς να αμελήσει την αυτοφροντίδα του κατά τη διάρκεια του high από διεγερτικές ουσίες, διότι τα συναισθήματα που δημιουργούν κάνουν το άτομο να αισθάνεται ότι δεν το χρειάζεται.
Kοκαΐνη
Πιο συγκεριμένα, τα comedowns της κοκαΐνης τείνουν να περιλαμβάνουν χαμηλή διάθεση και συχνές εναλλαγές της. Το άτομο μπορεί να είναι ευερέθιστο και σε εγρήγορση, ενώ ταυτόχρονα να αισθάνεται αδύναμο και κουρασμένο. Η κοκαΐνη τείνει επίσης να είναι από τα ναρκωτικά που κάνουν το άτομο να επιθυμεί έντονα να καταναλώσει κι άλλη όταν αρχίσει να περνά η επίδρασή της. Προσπάθησε, αν υπάρχει σε διαθεσιμότητα, να σκεφτείς με λογική αυτή την επιθυμία και να αυτοπεριοριστείς.
MDMA
Τα comedowns του MDMA συζητούνται συχνά, διότι λόγω της φύσης της ουσίας και της επίδρασής της στον εγκέφαλο, συνήθως συνοδεύονται από μέτρια ως ισχυρά αισθήματα κατάθλιψης. Προκαλεί επίσης αϋπνία και μειωμένη όρεξη, χαμηλό κίνητρο και κούραση, ενδεχομένως και ευερεθιστότητα. Συνήθως η επίδραση διαρκεί για την επόμενη μέρα, ενώ τη μεθεπόμενη μπορεί το άτομο να αισθάνεται ακόμα λίγο κουρασμένο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα comedowns μπορεί να εμφανιστούν έως και τρεις μέρες αργότερα. Σε περίπτωση συχνής χρήσης της ουσίας, τα comedowns είναι ισχυρότερα και διαρκούν περισσότερο, καθώς επιδρά ευθέως στο σεροτονινεργικό σύστημα του εγκεφάλου. Η γενικότερη παραδοχή είναι ότι παίρνει στον οργανισμό περίπου ένα μήνα να επιστρέψει στα κανονικά του επίπεδα μετά από μία δόση 120mg, ενώ συνιστάται η ουσία να μην καταναλώνεται νωρίτερα από τρεις μήνες μετά το τελευταίο session.
Kρυσταλλική Mεθαμφεταμίνη
Η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη (ή crystal meth) έχει επίσης ισχυρά comedowns, εξαιτίας και της ίδιας της φύσης της ουσίας. Καθώς η επίδρασή της είναι πολύ ισχυρή, το άτομο μπορεί για μέρες να μείνει ξύπνιο ή νηστικό χωρίς να το αντιλαμβάνεται, καταπονώντας συνεπώς πολύ το σώμα του. Κατά τη διάρκεια των comedowns, το άτομο μπορεί να αισθάνεται εξαντλημένο, επιθετικό και σε κατάσταση παράνοιας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αισθανθεί και αυτοκτονικό ιδεασμό. Οι πολλές ώρες χωρίς κατανάλωση φαγητού μπορεί να προκαλέσουν και γαστρικές ενοχλήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί το άτομο να εκδηλώσει και ψυχωτικά συμπτώματα, τα οποία μπορεί να χρήζουν φαρμακευτικής και ψυχιατρικής παρέμβασης εάν του προκαλούν δυσφορία.
LSD
Μολονότι το LSD δεν προκαλεί σωματικά συμπτώματα, όπως στερητικό σύνδρομο ή εθισμό, η εμπειρία μαζί του είναι συνήθως ψυχικά έντονη. Στα comedowns συχνά το άτομο μπορεί να αισθάνεται ότι δε θέλει να έχει ξανά τέτοια εμπειρία, λόγω της υπερπληρότητας που προκαλέι. Η μετάβαση επίσης στην κανονική πραγματικότητα μπορεί να κάνει το άτομο να αισθάνεται λίγο «εκτός». Συχνά επίσης το άτομο δυσκολεύεται να ανακτήσει απευθείας την προσοχή, το συντονισμό κινήσεών του και τον προσανατολισμό του, οπότε συνιστάται να αποφεύγονται δραστηριότητες όπως οδήγηση και ποδήλατο για το πρώτο 24ωρο μετά το trip.